Senario kumpulan kecil individu, organisasi mahupun berkepentingan politik
membuat aduan terhadap setiap perkara yang ‘kononnya’ di dakwa mempunyai
unsur rasuah seolah-olah sudah menjadi budaya. Taktik yang kadangkala
mempunyai unsur kepentingan ‘politik’ dan peribadi ini dilakukan oleh lebih
dari dua atau tiga orang dengan membuat aduan yang sama ke atas orang yang
sama.
Malah tidak mustahil saya katakan ‘aduan sampah’ yang sedang dilabel sebagai
‘mengganggu’ kerja-kerja penyiasatan Suruhanjaya Pencegahan Rasuah
Malaysia (SPRM) ini mungkin juga termasuk aduan-aduan yang berbentuk surat
layang atau tohmahan tanpa dokumen atau bukti yang dibuat hanya untuk
mengenakan seseorang.
Ironinya, apabila SPRM mendedahkan bahawa hampir 50% daripada 6,793
jumlah aduan yang diterima adalah ‘sampah’ sememangnya menimbulkan
perasaan kurang senang bagi mereka yang pernah cuba tampil dan membuat
aduan kepada SPRM mengenai salah laku rasuah.
Namun, penting untuk masyarakat umum mengetahui bahawa aduan atau
maklumat yang tidak berasas hanya akan membazirkan masa menyiasat dan
mencari elemen-elemen penting khususnya dalam memperincikan aduan dan
membuat siasatan, sedangkan ianya tiada asas atau pembuktian pada pihak
yang dikatakan melakukan rasuah itu.
Lain pula senarionya bagi pengadu atau pemberi maklumat ini membuat
hebahan di media tentang aduan yang bakal dibuat kepada SPRM tanpa
memikirkan implikasinya terhadap kerja-kerja siasatan yang belumpun bermula.
Perlu diingat, aduan ini akan dipaparkan di media dalam beberapa minit sahaja.
Sekiranya pihak-pihak yang terlibat terlibat mengetahu bahawa kes berkenaan
disiasat SPRM, adalah dipercayai kebarangkalian untuk mereka memusnah atau
menghilangkan semua dokumen yang berkaitan transaksi rasuah dalam
simpanannya.
Malah, saksi-saksi yang terlibat juga berpeluang mengubah keterangan dan jalan
cerita aktiviti rasuah berkenaan, lebih teruk lagi mereka turut berpotensi
menghilangkan diri.Kerahsiaan ini telah dinyatakan secara jelas melalui peruntukan yang terdapat
dalam Seksyen 29 (4) Akta 694 (Akta Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia
2009) yang menyatakan bahawa sesuatu aduan yang dibuat dibawah subseksyen
(1) hendaklah dirahsiakan dan tidak boleh didedahkan oleh mana-mana orang
selain pegawai-pegawai Suruhanjaya dan Pendakwa Raya sehinggalah orang
yang tertuduh dipertuduh di mahkamah atas suatu kesalahan dibawah akta ini
atau mana-mana undang-undang bertulis lain berbangkit daripada aduan itu
melainkan dengan persetujuan Pendakwa Raya atau pegawai berpangkat
Pesuruhjaya keatas.
Perkara-perkara ini antara risiko yang perlu dihadapi oleh SPRM dan ianya akan
melambatkan proses siasatan.
Bagaimanapun, ini bukanlah kekangan kepada mereka yang mahu memberi
maklumat mengenai rasuah atau penyelewengan tampil membuat aduan kepada
SPRM. Apa yang perlu didedahkan kepada masyarakat ketika ini ialah bentuk
dan ciri yang perlu ada pada maklumat atau aduan yang ingin dibuat supaya
siasatan dapat dijalankan dengan menyeluruh.
Sekiranya kriteria ini dipenuhi, SPRM akan memperoleh maklumat yang
lengkap yang mampu menghasilkan tindakan siasatan yang sempurna sehingga
pihak yang bersalah boleh diheret ke mahkamah. Ini dapat mengurangkan
pembaziran tenaga dan masa pegawainya apabila terpaksa mencari butiran
remeh setiap kali menerima aduan yang sangat ringkas dan tidak lengkap. Ciriciri 5 W dan 1 H adalah satu pendekatan yang baik yang boleh digunapakai
untuk memperolehi maklumat atau aduan yang berkualiti iaitu:
a. Bila (When)
b. Dimana (Where)
c. Siapa (Who)
d. Apa (What)
e. Kenapa (Why)
f. Bagaimana (How)
Tarikh, masa dan tempat kejadian merupakan elemen terpenting yang perlu
diketahui oleh pemberi maklumat ketika membuat aduan. Ini antara faktor yang
memperlihatkan bahawa maklumat yang diberi itu mempunyai kualiti pertama
yang boleh membantu siasatan dan bukan aduan rasuah yang palsu atau
sampah.
Seterusnya, si pemberi maklumat perlu menerangkan atau menceritakan tentang
apa yang berlaku dan siapa yang terlibat didalam kejadian yang didakwa
mempunyai unsur bagi tindakan seterusnya oleh SPRM. Bilangan dan saksi-saksi yang mengetahui atau melihat kejadian itu antara
elemen penting yang perlu dipastikan oleh si pemberi maklumat. Ini antara cara
yang boleh memperlihatkan bahawa aduan yang dibuat bukanlah aduan palsu
atau sampah.
Si pemberi maklumat tidak perlu takut atau bimbang untuk memberikan nama
saksi kejadian kerana seperti yang diketahui nama dan identiti pemberi
maklumat termasuk kandungan maklumat adalah dirahsiakan. Ini dinyatakan
dalam Seksyen 65 Akta Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia 2009
mengenai Perlindungan Pemberi Maklumat.
Rujukan dan dokumen-dokumen berkaitan antara bahan sokongan yang boleh
dibawa bagi memperkukuhkan aduan yang dibuat selain dapat membantu
mempercepatkan proses tindakan selanjutkan oleh SPRM.
Pemberi maklumat perlu menyatakan jumlah wang/barangan/perkhidmatan
atau perkara-perkara lain yang terlibat dalam aduannya. Maklumat ini adalah
elemen penting dalam memperkukuhkan aduan yang dibuat kerana ia
memperlihatkan berlakunya transaksi rasuah, penyelewengan atau salah guna
kuasa telah berlaku.
Sekiranya diketahui, pemberi maklumat juga boleh memberikan butiran lain
seperti nombor akaun, resit, nombor kad pengenalan, kenderaan, alamat rumah,
pejabat atau identiti perwatakan orang itu.
Kriteria maklumat yang lengkap dan berkualiti amat penting bagi mengelakkan
berlakunya lambakan aduan palsu dan tidak berasas yang adakalanya dibayangi
tujuan tertentu seperti dendam, cemburu, dan berkepentingan peribadi atau
politik.
Perlu adanya kesedaran dan rasa tangungjawab dalam diri setiap individu setiap
kali melaporkan kesalahan rasuah kepada SPRM. Kesedaran itu pula perlulah
beradasrkan niat untuk membantu siasatan bukan sekadar menghantar surat
layang kononnya berlaku rasuah, tetapi tidak meletakkan penama, mahupun
data mengenai mereka yang terlibat, sebaliknya hanya tuduhan semata dan
persepsi semata-mata.
Zatul Yahaya – Putrajaya
No comments:
Post a Comment